Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki Eserleri ve Yerleri

Dünyadaki doğal, kültürel ve karma (doğal ve kültürel) oluşumları listeleyen UNESCO Dünya Mirasları Listesi, listede yer alan yapıları ya da doğal güzellikleri koruma altına alıp onların gelecek nesillere zarar görmeden ulaşmasını hedefliyor. Dünyanın dört bir yanından bu listeye giren noktalar mevcut. Bu arada ana listenin yanında bir de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nin de var olduğunu belirtelim.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi Nedir?
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi ise asıl listeye girebilmek için ön aşama olarak kabul ediliyor. Kriterlere uyan ve UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan kültürel, doğal ya da karma oluşumlar ana listeye girmek için bu ön listeden aday oluyorlar. Dünya Mirası Komitesi’nin yaptığı incelemeler sonucunda adaylar ana listeye girmeye hak kazanabiliyorlar. Türkiye UNESCO Geçici Listesi’nde ülkemizin 77 mirası bulunuyor.

Türkiye’de UNESCO Tarafından Koruma Altına Alınan Yerler
Türkiye, 2019 yılı itibariyle UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde 18 eseri ile yer alıyor. Bu eserlerin 16’sı kültürel miras, 2’si karma miras olarak kabul ediliyor. Peki, UNESCO’nun bu özel listesinde Türkiye’den hangi noktalar ve eserler var?

1. İstanbul’un Tarihi Alanları, 1985
Zenginliklerimizin dünyanın bu özel listesine girmesi 1985 yılına dayanıyor. Süleymaniye Camii, Ayasofya gibi önemli tarihî yapılar dâhil olmak üzere, Tarihi Yarımada, bu listeye giren ilk noktalardan biri.

2. Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası, 1985 13. yüzyılda Mengücekli Beyi Ahmed Şah tarafından inşa ettirilen Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası, Sivas’ın Divriği ilçesinde bulunuyor ve bu eser, Türklerin Anadolu’da verdikleri ilk eserlerden biri.

3. Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, 1985
Ülkemizin en çok turist çeken yerleri arasında bulunan Göreme Milli Parkı ve Kapadokya da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren ilk karma alan.

4. Hattuşaş, 1986
Çorum’da bulunan Hattuşaş, milattan önceki yıllarda pek çok medeniyeti etkilemiş kültürel ve sanatsal alanlara sahip. Geniş bir alana yayılan Hattuşaş’ta Hitit kalıntılarının yanı sıra Roma, Asur, Frig, Bizans gibi medeniyetlerin de kalıntıları bulunuyor.

5. Nemrut Dağı, 1987
Adıyaman sınırları içerisinde bulunan Nemrut Dağı’nın bu listeye girme nedeni, milattan önce bu topraklarda hüküm süren Kommagene Krallığı’ndan günümüze kalmış kalıntılar.

6. Ksanthos Letoon, 1988
Fethiye yakınlarında bulunan ve en eski kalıntıların tarihi M.Ö. 8. yüzyıla kadar dayanan Ksanthos Letoon, Likya kültürünü dünyanın tanımasını sağlayan ören yeri olarak biliniyor.

7. Hierapolis, 1988
M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren yerleşimin olduğu düşünülen Hierapolis ve Pamukkale, ülkemizin karma sınıflandırmasında yer alan ikinci alanı. Alana dâhil olan tarihî kalıntılar ve doğa harikası Pamukkale travertenleri UNESCO koruması altında.

8. Safranbolu, 1994
Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinin sergilendiği ve geçmişte kervan yolları üzerinde yer alması nedeniyle Süleyman Paşa Medresesi, Eski Cami gibi pek çok yapının inşa edildiği Karabük’ün ilçesi Safranbolu da yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından.

9. Truva Ören Yeri, 1998
Anadolu ve Akdeniz uygarlıklarının ilk etkileşimine dair kanıtlar sunan ve Çanakkale sınırları içerisinde bulunan Truva, yaklaşık 4.000 yıllık geçmişiyle dünyanın en büyüleyici tarihî noktalarından biri.

10. Selimiye Camii ve Külliyesi, 2011
İnşa ettiği yapıların sırlarını bugün bile çözmeye çalıştığımız, tarihin en önemli mimarlarından biri olarak görebileceğimiz Mimar Sinan’ın inşa ettiği ve “Ustalık eserim” olarak adlandırdığı Selimiye Camii, Edirne’nin olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli mimari eserlerinden biri.

11. Çatalhöyük Neolitik Yerleşim Alanı, 2012
Konya’da bulunan ve dünyanın ilk yerleşim birimlerinden biri kabul edilen Çatalhöyük’te M.Ö. 7400’lü yıllarda yerleşim olduğu düşünülüyor. Duvar resimleri, kabartmalar gibi pek çok sanatsal uygulamanın yapıldığı bu alanın en önemli özelliği ise şehir yaşamına dair bulunan kanıtlar.

12. Pergamon, 2014
Günümüzde İzmir’in Bergama ilçesi sınırlarında bulunan ve Pergamon Krallığı’nın başkenti olan antik kent, bulunduğu dönemin bilim merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. Tiyatrolar, kütüphaneler, ibadet alanları gibi sahip olduğu tarihî eserler sayesinde Pergamon, geçmiş hakkında bilgiler sunan noktalardan biri.

13. Bursa ve Cumalıkızık, 2014
Osmanlı Devleti’nin doğum yeri olan bilinen Bursa’da bulunan cami, medrese, hamam gibi yapılar ve bulunan diğer tarihi kalıntılar yaklaşık 6 yüzyıl boyunca hüküm süren devletin izlerini taşıyor.

14. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, 2015
Roma, Bizans, Osmanlı dâhil pek çok medeniyete ev sahipliği yapan topraklarda bulunan Diyarbakır Kalesi ve 5,8 km uzunluğundaki şehir surları geçmişin en dikkat çekici kanıtları arasında. Ayrıca Dicle Nehri’nin kıyısında bulunan Hevsel Bahçeleri de UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer alan güzelliklerimizden biri.

15. Efes, 2015
Yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettikleri arkeolojik alanlardan biri de İzmir’de bulunan Efes Antik Kenti. Kuruluşu M.Ö. 6000’li yıllara dayanan Efes, Roma Dönemi’nin en görkemli eserlerini sunuyor.

16. Ani Ören Yeri, 2016
1. ve 2. yüzyılda Pakraduni Hanedanlığı’nın başkenti olan ve ardından pek çok önemli medeniyete ev sahipliği yapan topraklarda, Kars’ta, bulunan Ani Harabeleri yıllara meydan okuyan yapıları muhteşem bir manzara eşliğinde sunuyor.

17. Afrodisias, 2017
Aydın’da bulunan bir antik kent olan Afrodisias, M.Ö. 3. yüzyılda inşa edildiği düşünülen Afrodit Tapınağı başta olmak üzere pek çok önemli yapısı ve dikkat çeken pek çok sanat eseri keşfedilmesi gereken bir nokta.

18. Göbeklitepe, 2018
Şanlıurfa sınırları içerisinde bulunan Göbeklitepe, dünyanın en eski ve en büyük ibadet alanı olarak biliniyor. Ayrıca Göbeklitepe’deki bulguların insanlık tarihini değiştirebilecek düzeyde olduğunu belirtmekte yarar var.